"Động cơ tăng áp" của thị trường

KRX là hệ thống công nghệ thông tin quản lý và điều hành giao dịch trên thị trường chứng khoán, được Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) ký kết chuyển giao công nghệ với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) vào năm 2012.

Đây là một giải pháp công nghệ thông tin toàn diện, được thiết kế để quản lý và vận hành hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán. Hệ thống bao gồm nhiều phân hệ chức năng, từ quản lý lệnh, khớp lệnh, quản lý thông tin thị trường, đến giám sát giao dịch và thanh toán bù trừ.

Chuyên gia Phạm Ngọc Ánh từ Công ty Cổ phần Chứng khoán DNSE (DNSE) cho rằng, những ngày gần đây, cộng đồng đầu tư "xôn xao" trước cái tên KRX – hệ thống giao dịch sẽ chính thức vận hành vào 5/5/2025. Được ví như "động cơ tăng áp" của thị trường, KRX mang theo hy vọng về một "cú hích" mạnh mẽ sau nhiều năm loay hoay với lỗi nghẽn lệnh và giới hạn công nghệ.

"Nhưng liệu đây chỉ là cuộc cách mạng công nghệ hay còn là cánh cửa mở ra kỷ nguyên đầu tư mới. Một "sân chơi" với nhịp độ nhanh hơn, minh bạch hơn và kịch tính hơn đang dần lộ diện" chuyên gia Phạm Ngọc Ánh cho biết.

Theo chuyên gia Phạm Ngọc Ánh, DNSE đã đưa ra những so sánh về hệ thống giao dịch KRX với hệ thống giao dịch hiện tại để cộng đồng nhà đầu tư nhìn rõ cơ hội, cũng như thách thức và những luật chơi mới sẽ định hình thị trường Việt Nam. Theo đó sẽ có 11 thay đổi khi áp dụng hệ thống KRX.

Với hệ thống cũ năng lực xử lý lệnh sẽ là 900.000 lệnh/ngày; trong khi đó, hệ thống KRX có thể xử lý lên tới 3 - 5 triệu lệnh/ngày. Thời gian thanh toán đối với hệ thống cũ là T+ 2, còn với KRX là T+2 có thể dễ dàng chuyển đổi thành T+1, T+0.

Về sản phẩm dịch vụ, đối với hệ thống giao dịch cũ là cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, trái phiếu, chứng quyền... Đối với hệ thống KRX sẽ bổ sung sản phẩm đầu tư đa dạng hơn phù hợp với nhu cầu.

Với giao dịch khớp lệnh nhà đầu tư nước ngoài Current Room (số lượng cổ phiếu còn lại mà nhà đầu tư nước ngoài được phép mua) giảm ngay khi lệnh mua được khớp. Trong khi đó, với hệ thống KRX, Current Room giảm ngay khi lệnh mua được nhập vào hệ thống.

Đối với lệnh ưu tiên ATO (lệnh giao dịch tại giá khớp lệnh xác định giá mở cửa, chỉ áp dụng cho sàn chứng khoán TP. Hồ Chí Minh) và lệnh ưu tiên ATC (lệnh mua hoặc bán sẵn sàng chấp nhận mọi mức giá trong phiên giao dịch khớp lệnh định kỳ đóng cửa), hệ thống cũ sẽ ưu tiên trước lệnh LO (lệnh giới hạn) với giá khớp gần nhất. Còn đối với hệ thống KRX sẽ không ưu tiên trước LO mua trần hoặc bán sàn.

Về lệnh MTL (lệnh giới hạn), với hệ thống cũ, phần lệnh chưa khớp được chuyển sang lệnh LO với giá khớp gần nhất. Còn với hệ thống KRX, lệnh chưa khớp chuyển thành LO với mức giá khớp gần nhất: +1 bước giá/lệnh mua, -1 bước giá/lệnh bán.

Về phiên khớp lệnh định kỳ, hệ thống cũ sẽ hiển thị khối lượng ở 3 mức giá chờ khớp tốt nhất và khối lượng chờ mua, bán của lệnh ATO và ATC. Với hệ thống KRX sẽ hiển thị khối lượng, giá dư mua và dư bán tốt nhất ước tính sau dự khớp.

Về hỗ trợ tiêu chí nâng hạng thị trường, hệ thống cũ không đủ tiêu chí năng hạng thị trường. Ngược lại, hệ thống mới đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường.

Công nghệ cũ không có tính năng hiện đại như Blockchain (một hệ thống cơ sở dữ liệu phân tán, hoạt động trên cơ chế chuỗi khối), do đó hạn chế việc mở rộng sản phẩm và dịch vụ mới. Còn hệ thống KRX, tích hợp công nghệ tiên tiến như Blockchain, mở rộng được sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Về các lợi ích cho nhà đầu tư cá nhân, KRX cải thiện thanh khoản, rút ngắn thanh toán, đa dạng sản phẩm, và tăng minh bạch, tạo cơ hội kiếm lợi nhuận và nâng cao trải nghiệm giao dịch.

Tuy nhiên, hệ thống mới vẫn tạo ra những bất lợi với nhà đầu tư cá nhân. Nhà đầu tư cần vượt qua khó khăn về kiến thức, rủi ro sản phẩm phức tạp, chi phí… để tận dụng tối đa hệ thống.  Nhà đầu tư nên nâng cao kiến thức tài chính, quản lý rủi ro và làm quen với công nghệ mới để tận dụng cơ hội từ KRX, DNSE khuyến nghị.

Với nhà đầu tư tổ chức, DNSE cho rằng, vốn ngoại ra vào thị trường nhanh hơn sẽ gây biến động mạnh. Hệ thống giao dịch mới cũng tạo ra sự cạnh tranh gay gắt từ các quỹ, công ty nước ngoài. Nhà đầu tư tổ chức cũng cần mạnh mẽ cho hệ thống tuân thủ, rủi ro.

Hệ thống mới sẽ phức tạp hơn, với yêu cầu theo chuẩn quốc tế, do đó cần cập nhật hệ thống cho toàn bộ nội bộ tổ chức.

DNSE cho rằng, hệ thống KRX không chỉ là bước tiến công nghệ mà còn là biểu tượng cho tham vọng nâng tầm thị trường của chứng khoán Việt Nam. Dù hứa hẹn cải thiện nhiều hạn chế cũ, nhưng sự thay đổi này cũng đặt ra không ít thách thức cho cho nhà đầu tư trong hành trình thích nghi với kỷ nguyên mới này.

Quá trình triển khai KRX cần được thực hiện theo lộ trình từng bước, ưu tiên các phân hệ cốt lõi trước, sau đó mở rộng dần ra các sản phẩm và tính năng mới, có cơ chế giám sát chặt chẽ và đánh giá thường xuyên để kịp thời điều chỉnh nếu phát sinh vướng mắc.

Khi những giải pháp này được triển khai đồng bộ, hệ thống KRX không chỉ là một bước tiến về công nghệ, mà còn là động lực mang tính nền tảng, tạo điều kiện để thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển bền vững và sớm tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.

KRX không chỉ là lời giải cho bài toán kỹ thuật, mà còn là biểu tượng cho quyết tâm hiện đại hóa thị trường chứng khoán. Đây là minh chứng cho việc cơ quan quản lý, Sở giao dịch chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) và toàn bộ hệ sinh thái tài chính đã nghiêm túc lắng nghe thị trường, hành động vì tương lai và chủ động đón đầu những chuẩn mực quốc tế.

Với sự đồng lòng trong triển khai và khai thác hiệu quả hệ thống mới, cộng với các cải cách tiếp theo về thể chế, kỳ vọng nâng hạng và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ không còn xa.

Làm việc xuyên lễ sẵn sàng giao dịch hệ thống mới

Tại Đại hội cổ đông Công ty cổ phần Chứng khoán Dầu khí (PSI) tổ chức ngày 25/4, ông Nguyễn Anh Tuấn , Công ty cổ phần Chứng khoán Dầu khí (PSI), việc triển khai hệ thống KRX là một chủ trương rất lâu của Ủy ban Chứng khoán, Bộ Tài chính và các cơ quan quản lý, nhằm hiện đại hóa hạ tầng thị trường, đáp ứng xu thế phát triển.

Hiện nay, số lượng tài khoản nhà đầu tư đã tiến gần mốc 10 triệu tài khoản giao dịch, khi khối lượng giao dịch tăng mạnh, chúng ta cũng cần có một hệ thống vận hành mới có năng lực xử lý lớn hơn, linh hoạt và hiện đại hơn.

PSI đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng từ nhiều năm nay, từ việc nâng cấp hạ tầng vật lý - bao gồm hệ thống máy chủ, mở rộng dung lượng, bổ sung các cấu phần kỹ thuật đến việc nâng cấp đường truyền để đảm bảo tốc độ và dung lượng theo yêu cầu kỹ thuật mới.

Công ty cũng đã phối hợp cùng đơn vị tư vấn để xây dựng các kịch bản vận hành, giải pháp kỹ thuật và đặc biệt là đảm bảo yếu tố an toàn, an ninh thông tin.

PSI hoàn toàn trong tâm thế sẵn sàng cho hệ thống giao dịch mới. PSI cũng đã xây dựng các phương án dự phòng để xử lý những sự cố có thể phát sinh trong quá trình vận hành chính thức.

"Chúng tôi kỳ vọng đây sẽ là một dấu mốc đáng nhớ, không chỉ với PSI mà còn với toàn thị trường, tạo đà để năm 2025 trở thành một năm tích cực của ngành chứng khoán", ông Tuấn nói.

Để chuẩn bị tốt nhất cho việc vận hành hệ thống giao dịch mới, nhiều công ty chứng khoán đã làm việc xuyên lễ, nâng cấp các dịch vụ, dữ liệu để kịp đồng bộ với hệ thống công nghệ thông tin mới.

Theo đó, Công ty cổ phần Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) triển khai nâng cấp hệ thống giao dịch từ 16h30 ngày 29/4 đến 23h59 ngày 4/5. Trong thời gian này, công ty sẽ tạm dừng toàn bộ các dịch vụ giao dịch trực tuyến và dịch vụ nộp, rút tiền/chuyển tiền trực tiếp và tại quầy. Sau thời gian nói trên, hệ thống của KBSV sẽ hoạt động trở lại bình thường.

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) thông báo trong suốt thời gian chuyển đổi hệ thống (30/4 - 4/5), Công ty tạm ngưng các hệ thống: Hệ thống giao dịch trực tuyến iDragon, bảng giá liveDragon, các dịch vụ mở tài khoản trực tuyến. Ngoài ra, các giao dịch nộp tiền qua các ngân hàng kết nối tự động với VDSC sẽ tạm ngưng kết nối trong suốt thời gian chuyển đổi.

Theo Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE), công tác chuyển đổi được thực hiện xuyên suốt kỳ nghỉ lễ, với sự phối hợp giữa HOSE, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và các công ty chứng khoán thành viên.

Quy trình bao gồm chuyển đổi dữ liệu, cấu hình lại hệ thống, thiết lập các tham số thị trường và kiểm tra thử nghiệm trước khi chính thức vận hành. "Toàn bộ quá trình cần triển khai liên tục, xuyên đêm để đảm bảo hệ thống mới hoạt động an toàn, thông suốt," đại diện HOSE cho biết.

Đánh giá tích cực về hệ thống giao dịch KRX nhưng ông Nguyễn Việt Đức – Giám đốc Kinh doanh Số, Công ty Chứng khoán VPBankS cho rằng những thay đổi tích cực từ hệ thống này sẽ cần thời gian để lan tỏa.

"Hệ thống KRX là một câu chuyện tích cực, nhưng không nên kỳ vọng quá nhiều vào việc cải thiện thanh khoản ngay trong năm nay, mà cần nhìn nhận trong khoảng 1–2 năm tới. Còn trong năm nay, KRX chưa thể tác động nhiều đến thanh khoản của thị trường", ông Đức nhận định.

Ông Đức cho rằng, yếu tố vĩ mô vẫn giữ vai trò chi phối lớn nhất đến thanh khoản và tâm lý nhà đầu tư.

Trong trường hợp các chính sách thương mại của Mỹ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục theo hướng cứng rắn, lợi nhuận doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng, từ đó khiến dòng tiền vào thị trường chứng khoán khó khởi sắc bất chấp các cải tiến kỹ thuật. Tâm lý nhà đầu tư vẫn đang bị chi phối bởi bất ổn kinh tế toàn cầu.

Vị chuyên gia cho rằng, nhà đầu tư cần có cái nhìn dài hạn hơn với hệ thống KRX, xem đây là nền tảng cần thiết để cải thiện cấu trúc thị trường và hỗ trợ các sản phẩm mới trong tương lai, thay vì kỳ vọng vào tác động tức thì lên thanh khoản hoặc chỉ số trong năm 2025.