Bối cảnh quốc tế và áp lực trong nước

Theo SGI Capital, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục hạ lãi suất 0,25 bp trong tháng 10 nhưng để ngỏ khả năng hạ tiếp vào tháng 12. Dù vậy, lãi suất trái phiếu dài hạn Mỹ vẫn duy trì trên 4% do nhu cầu phát hành và đảo nợ tăng mạnh, khiến chi phí vốn toàn cầu không giảm đáng kể.

Nhiều ngân hàng trung ương khác đã hạ lãi suất nhanh hơn Fed, tạo môi trường tiền tệ nới lỏng, song điều này lại khiến đồng USD mạnh lên và gây áp lực cho dòng vốn tại các thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam.

Tại trong nước, SGI Capital nhận định tỷ giá chợ đen duy trì chênh lệch khoảng 6% so với tỷ giá chính thức – mức cao nhất kể từ năm 2011. Dự trữ ngoại hối giảm xuống tương đương khoảng hai tháng nhập khẩu, làm hạn chế khả năng can thiệp trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước.

Thanh khoản USD trong hệ thống ngân hàng suy giảm, trong khi tín dụng vẫn mở rộng nhanh, gây áp lực lên mặt bằng lãi suất.

Các chuyên gia cho biết sau hơn hai năm nới lỏng mạnh, chênh lệch huy động – tín dụng đã vượt xa mức năm 2022. Một số ngân hàng tư nhân nhỏ tăng trưởng tín dụng quá nhanh trong khi thiếu hụt huy động, buộc phải sử dụng nguồn vốn ngắn hạn đắt đỏ trên liên ngân hàng để duy trì thanh khoản.

Tín dụng toàn nền kinh tế tương đương 140% GDP, trong đó phần đáng kể đổ vào bất động sản, khiến rủi ro chu kỳ càng lớn nếu thanh khoản đảo chiều.

Dòng vốn ngoại thoái mạnh, thanh khoản sụt giảm

Dù Việt Nam vừa được FTSE công bố lộ trình nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp từ tháng 9/2026, khối ngoại vẫn bán ròng khoảng 24.000 tỷ đồng trong tháng 10, kéo VN-Index giảm hơn 100 điểm và giá trị giao dịch giảm sâu.

Tính từ đầu năm, lượng vốn ngoại rút ròng đã vượt 125.000 tỷ đồng – mức cao nhất trong nhóm thị trường mới nổi có quy mô tương đương.

SGI Capital cho rằng lực bán của nhà đầu tư nước ngoài một phần đến từ chốt lời, phần khác phản ánh lo ngại về rủi ro tỷ giá. Việc đồng VND mất giá bình quân 5% mỗi năm kể từ 2022 khiến nhà đầu tư ngoại yêu cầu định giá hấp dẫn hơn mới giải ngân trở lại.

Trong khi đó, dòng vốn nội cũng suy yếu, khi phải hấp thụ lượng bán từ khối ngoại và san sẻ vào các đợt IPO, phát hành thêm cổ phiếu. Thanh khoản thị trường chỉ còn bằng một nửa so với đỉnh tháng 8, trong khi dư nợ margin tiếp tục lập đỉnh mới, tăng gấp đôi so với năm 2022.

Rủi ro đòn bẩy và sự phân hóa định giá

SGI Capital cảnh báo việc dư nợ margin tăng kỷ lục trong bối cảnh lãi suất đi lên là yếu tố rủi ro, nhất là khi nhiều cổ phiếu đã vượt xa mức định giá hợp lý. Lãi suất huy động và cho vay tăng cũng khiến cầu mua yếu đi, tạo sức ép lên nhóm cổ phiếu nhạy cảm như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản.

Sau nhịp giảm về dưới 1.600 điểm, định giá thị trường nói chung không còn cao. Nhóm ngân hàng đã giảm về mức trung vị, phản ánh phần nào khó khăn trước mắt, trong khi nhóm phi tài chính – đặc biệt là các tập đoàn tư nhân lớn – vẫn ở vùng định giá cao và kém hấp dẫn hơn về tương quan.

Cơ hội cho đầu tư dài hạn

Theo SGI Capital, các chu kỳ trước cho thấy nhiều cá nhân và doanh nghiệp có xu hướng sử dụng nguồn vốn vay ngắn hạn để đầu tư cổ phiếu trong giai đoạn lãi suất thấp, và chỉ bộc lộ rủi ro khi thị trường rung lắc. Quỹ cho rằng sự điều chỉnh của VN-Index trong tháng 10 là một phần của quá trình tái cân bằng sau chu kỳ “tiền rẻ”.

“Chu kỳ “tiền rẻ” kéo dài từ 5/2023 tới nay đang đi tới những giới hạn cuối cùng. Nhiều tín hiệu đang cho thấy thanh khoản đang bớt dồi dào và mặt bằng lãi suất sẽ phải tăng lên trong thời gian tới”, báo cáo nhấn mạnh.

Nhà quản lý quỹ nhận định mặt bằng định giá thấp hơn sẽ tạo ra cơ hội cho nhà đầu tư dài hạn, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế vẫn duy trì triển vọng tăng trưởng.

SGI Capital cho biết đang chuẩn bị sẵn sàng để tái cơ cấu danh mục, hướng đến các cơ hội giá trị khi thị trường bước vào chu kỳ cân bằng mới.  

Về The Ballad Fund, hiệu suất tháng 10 đạt 1,4%, nâng luỹ kế từ đầu năm lên 14,7%, bằng phân nửa so với mức tăng trên 29% của VN-Index.

Quỹ đã nâng tỷ lệ tiền mặt từ 61,6% lên 64,8% sau một tháng. Danh mục đã loại 2 mã QNS của ngành hàng tiêu dùng và TCB thuộc lĩnh vực ngân hàng, về còn 8 mã MWG, TLG, SIP, FMC, PNJ, PLX, TV2, SAB.