IPO – bước chuyển chiến lược của VPBankS

Tại sự kiện “IPO Roadshow: VPBankS – Cộng hưởng thịnh vượng, vững bước dẫn đầu” ngày 16/10 ở Hà Nội, Tổng Giám đốc Vũ Hữu Điền cho biết đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng của Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) là bước đi chiến lược nhằm củng cố năng lực tài chính và mở rộng quy mô hoạt động.

Sau 3 năm tăng trưởng nhanh, quy mô vốn hiện tại đã tiến gần giới hạn an toàn, nên việc tăng vốn là điều tất yếu để tạo dư địa cho các mảng trọng yếu như ngân hàng đầu tư, cho vay ký quỹ và môi giới.

Ông Điền nhấn mạnh, IPO không chỉ là hoạt động huy động vốn mà là bước tái định vị doanh nghiệp, khẳng định năng lực vốn, chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới của thị trường chứng khoán Việt Nam.

4 trụ cột kinh doanh của VPBankS

VPBankS xác định 4 lợi thế cốt lõi làm nền tảng phát triển gồm: ngân hàng đầu tư (IB), cho vay ký quỹ (margin), môi giới và đầu tư tài chính. Các mảng này tạo thành cấu trúc doanh thu cân bằng, hỗ trợ lẫn nhau và được dẫn dắt bởi công nghệ, dữ liệu và quản trị rủi ro.

Ngân hàng đầu tư – mũi nhọn tạo khác biệt

VPBankS là một trong số ít công ty chứng khoán có thể cung cấp dịch vụ “one-stop shop” cho doanh nghiệp phát hành, đảm nhiệm toàn bộ quy trình từ tư vấn, bảo lãnh, đầu tư, phân phối đến cung cấp các dịch vụ sau phát hành.

Theo ông Điền, công ty có thể hoàn tất một thương vụ trái phiếu quy mô 2.500 tỷ đồng chỉ trong 3 tuần – điều mà không nhiều tổ chức trên thị trường làm được. “Một thương vụ có thể được hoàn tất chỉ trong vài tuần, thậm chí 3 tuần cho một deal hàng nghìn tỷ đồng,” ông nói.

Để có năng lực này, VPBankS sở hữu nền tảng vốn lớn, được ngân hàng mẹ hậu thuẫn mạnh, đặc biệt nhờ VPBank là ngân hàng bán lẻ quy mô lớn với hàng triệu khách hàng và năng lực huy động vốn vượt trội. Điều này giúp VPBankS bảo đảm năng lực bảo lãnh phát hành, phân phối và cung cấp dịch vụ trọn gói cho khách hàng doanh nghiệp.

Hiện VPBankS nằm trong nhóm 2–3 công ty hàng đầu thị trường trái phiếu doanh nghiệp, với thị phần gần 15% trong 9 tháng đầu năm 2025. Ở mảng vốn cổ phần (ECM), công ty ghi nhận tổng giá trị thương vụ khoảng 20.000 tỷ đồng, còn mảng vốn nợ (DCM) đạt hơn 14.500 tỷ đồng, đóng góp doanh thu gần 1.000 tỷ đồng.

Sự phát triển của IB cũng gắn liền với hệ thống phân phối ba tầng: công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán và ngân hàng mẹ VPBank. Cấu trúc này giúp công ty tiếp cận đồng thời 3 nhóm khách hàng: định chế tài chính (35%), khách hàng bán lẻ (40%) và doanh nghiệp (gần 30%). Mô hình đa kênh này được xem là một trong những yếu tố giúp VPBankS duy trì tốc độ tăng trưởng cao và ổn định trong mảng ngân hàng đầu tư.

Cho vay ký quỹ – “DNA” từ ngân hàng mẹ

Mảng cho vay ký quỹ của VPBankS phát triển dựa trên nền tảng vốn mạnh và năng lực quản trị rủi ro bài bản. Ông Điền cho rằng thị trường nợ và hoạt động cho vay ký quỹ chính là “DNA” của ngân hàng, và VPBankS đã kế thừa điều đó một cách hiệu quả.

Công ty hiện nằm trong Top 3 về dư nợ margin toàn thị trường, với quy mô hơn 27.000 tỷ đồng, chiếm trên 10% thị phần. Hệ thống cho vay margin được thiết kế bài bản, từ thẩm định tài sản đến đánh giá rủi ro, với danh mục cho vay khoảng 200–300 cổ phiếu được rà soát định kỳ. VPBankS có khả năng ra quyết định nhanh, đảm bảo cung cấp vốn kịp thời nhưng vẫn giữ tỷ lệ an toàn cao hơn mức quy định.

Với sự hậu thuẫn từ ngân hàng mẹ và đối tác chiến lược, công ty có tổng hạn mức vay hơn 35.000 tỷ đồng, trong đó 95% không cần tài sản bảo đảm. Khi hoàn tất tăng vốn sau IPO, VPBankS sẽ có nguồn đối ứng vững chắc hơn, giúp chi phí vốn tiếp tục giảm, nâng sức cạnh tranh trong mảng này.

Môi giới – mở rộng quy mô với nền tảng số và AI

VPBankS thừa hưởng tệp khách hàng rộng lớn từ ngân hàng mẹ VPBank – yếu tố giúp công ty nhanh chóng mở rộng quy mô mảng môi giới. Mô hình đa kênh được triển khai đồng bộ, gồm đội ngũ môi giới trực tiếp, kênh số không có môi giới, tư vấn khách hàng giàu có và hợp tác qua hệ sinh thái.

Số lượng tài khoản đã tăng gấp đôi trong năm qua, từ khoảng 400.000 đầu năm lên hơn 900.000 tài khoản vào quý III/2025 và dự kiến vượt 1 triệu vào cuối năm. Thị phần môi giới đạt 2,8–2,9%, gần gấp đôi so với năm trước. Công ty đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 10% thị phần nếu duy trì tốc độ tăng 1,5–2 điểm % mỗi năm.

VPBankS cũng đầu tư mạnh vào công nghệ và trí tuệ nhân tạo, phát triển trợ lý đầu tư AI StockGuru với 25 AI Agent có khả năng trả lời các câu hỏi về phân tích kỹ thuật, thông tin thị trường và danh mục đầu tư. Chiến lược tích hợp AI vào ứng dụng, website và nền tảng giao dịch giúp công ty kỳ vọng đưa thị phần môi giới lên 4–5% trong ngắn hạn, đồng thời tạo nền tảng bền vững cho tăng trưởng dài hạn.

Đầu tư tài chính – linh hoạt, đa dạng và có chiều sâu

Hoạt động đầu tư tài chính (tự doanh) của VPBankS được xem là trụ cột hỗ trợ quan trọng cho tăng trưởng. Danh mục đầu tư hiện gồm 46% trái phiếu doanh nghiệp, hơn 30% trái phiếu Chính phủ và chứng chỉ tiền gửi, phần còn lại hơn 20% là cổ phiếu.

Công ty duy trì 3 hướng đầu tư chính: đầu tư chiến lược (M&A) với tỷ lệ sở hữu 5–15% để đồng hành cùng doanh nghiệp, đầu tư cổ phiếu phát hành riêng lẻ vào đơn vị niêm yết mà công ty am hiểu, cam kết nắm giữ tối thiểu 1 năm, và đầu tư danh mục niêm yết linh hoạt theo diễn biến thị trường. Khi cơ hội trên thị trường cổ phiếu giảm, VPBankS sẵn sàng dịch chuyển nguồn lực sang trái phiếu hoặc đầu tư khác.

Nhờ sự hỗ trợ của ngân hàng mẹ và đối tác chiến lược, VPBankS có thể tiếp cận nguồn vốn huy động đa dạng, kỳ hạn dài và chi phí vốn thấp hơn mặt bằng chung. Tổng thể, chi phí vốn bình quân thuộc nhóm thấp nhất thị trường, giúp công ty duy trì thanh khoản tốt và hiệu quả đầu tư cao.

Quản trị rủi ro và công nghệ – nền tảng cho tăng trưởng nhanh

Theo ông Điền, VPBankS xem quản trị rủi ro là yếu tố sống còn. Hệ thống kiểm soát được thiết kế theo mô hình 3 tuyến phòng thủ: tuyến 1 là các đơn vị kinh doanh và hỗ trợ, tuyến 2 là khối Quản trị rủi ro, Pháp chế tuân thủ và Kiểm soát nội bộ, tuyến 3 là Kiểm toán nội bộ.

Cơ chế này bao phủ 9 loại rủi ro chính gồm tín dụng, mô hình, thanh khoản, lãi suất, pháp lý, hoạt động, an ninh thông tin, tích hợp và đủ vốn. Tuyến kiểm toán nội bộ là nơi đảm bảo kiểm soát, cảnh báo và đo lường rủi ro sớm, giúp công ty duy trì tốc độ tăng trưởng cao mà không đánh đổi an toàn.

Về công nghệ, VPBankS hiện có gần 200 chuyên gia CNTT và AI, dự kiến đạt 300 người vào năm 2026. Công ty dành 3–5% lợi nhuận sau thuế hằng năm cho công nghệ. Hệ thống web và app đang được nâng cấp toàn diện về giao diện (UI/UX) và nền tảng giao dịch, tích hợp quản lý lệnh (OMS) và giao dịch tự động. AI sẽ được ứng dụng theo lộ trình: tư vấn đầu tư – tương tác người–AI – tích hợp vào giao dịch, quản trị danh mục và khuyến nghị đầu tư thông minh.

Mục tiêu 2030 và triển vọng tăng trưởng

Trên nền tảng hệ sinh thái ngân hàng mẹ và hỗ trợ của đối tác chiến lược, VPBankS đặt mục tiêu trở thành công ty chứng khoán quy mô hàng đầu với tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 5 năm tới. Đến năm 2030, công ty kỳ vọng dẫn đầu về tổng tài sản và lợi nhuận trước thuế.

Mục tiêu thị phần cụ thể gồm: ngân hàng đầu tư (DCM+ECM) đạt 20% hoặc cao hơn, cho vay ký quỹ tăng từ hơn 10% hiện tại lên 15%, môi giới hướng đến 10%. Ở mảng trái phiếu doanh nghiệp (DCM), thị phần hiện khoảng 10% (có thời điểm 9 tháng đạt 15%), đặt mục tiêu 20% vào năm 2030.

Bối cảnh thị trường hỗ trợ cho các mục tiêu này: quy mô trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng hiện chiếm khoảng 11% GDP, trong khi mục tiêu Chính phủ đề ra là 25% vào năm 2030. Việc ngân hàng thương mại bị giới hạn tham gia sâu vào mảng này mở ra dư địa tăng trưởng lớn cho các công ty chứng khoán có hậu thuẫn ngân hàng. VPBankS dự kiến tốc độ tăng trưởng doanh thu kép (CAGR) đạt 26,4% trong 5 năm tới.

Cơ cấu doanh thu hiện nay đã đa dạng, bao gồm cho vay ký quỹ, môi giới, ngân hàng đầu tư (DCM và ECM), phân phối trái phiếu doanh nghiệp, kinh doanh vốn và tự doanh trái phiếu – cổ phiếu. Đến năm 2030, công ty kỳ vọng đóng góp sẽ tập trung nhiều hơn vào mảng môi giới và margin, trong khi IB, tư vấn và đầu tư vẫn giữ vai trò động lực cốt lõi.

Định hướng mở rộng và triển vọng thị trường

Ông Điền cho rằng quá trình cải cách mạnh mẽ và việc Việt Nam được nâng hạng sẽ mang lại cơ hội lớn cho các công ty chứng khoán. Thanh khoản tăng, dòng vốn ngoại quay lại sẽ thúc đẩy mạnh hoạt động ngân hàng đầu tư, tư vấn IPO và phát hành trái phiếu.

“Khi thị trường vốn phát triển, cơ hội cho các doanh nghiệp huy động vốn cũng mở rộng. Với kinh nghiệm tư vấn ECM và năng lực vốn hiện có, VPBankS có thể đón đầu làn sóng mới,” ông nhận định.

Ông đánh giá trong 2–3 năm tới, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng cùng với các biến động toàn cầu, nhưng VPBankS có lợi thế nhờ ngân hàng mẹ hậu thuẫn mạnh, nguồn vốn ổn định và khả năng quản trị rủi ro tốt.

Vị CEO cũng cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn nhiều tiềm năng khi Chính phủ đang đặt mục tiêu nâng tỷ lệ dư nợ trái phiếu/GDP lên 25% vào năm 2030. VPBankS có thể tận dụng lợi thế về quan hệ khách hàng, năng lực thẩm định và phân phối để mở rộng quy mô trong mảng này.