Trong khi mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell được kỳ vọng hoàn tất trong năm 2025, MSCI được coi là “cửa ải” khó hơn nhiều.

Bộ tiêu chí của MSCI đòi hỏi mức độ mở cửa cao hơn, từ khả năng tiếp cận của nhà đầu tư ngoại, tính minh bạch trong công bố thông tin cho tới sự đa dạng sản phẩm và hạ tầng giao dịch. Để vào danh sách MSCI, thị trường chứng khoán Việt Nam phải trải qua cải cách toàn diện cả về pháp lý, công nghệ và cơ chế vận hành.

Cải cách pháp lý, nới giới hạn sở hữu ngoại

Một trong những rào cản lớn với MSCI là quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Đề án yêu cầu rà soát lại toàn bộ danh mục ngành nghề có giới hạn, loại bỏ những lĩnh vực không còn cần thiết phải duy trì trần sở hữu.

Song song đó, thông tin về giới hạn room sẽ được công khai rõ ràng để nhà đầu tư ngoại có thể tiếp cận bình đẳng. Đây là nền tảng để gia tăng dòng vốn tổ chức dài hạn từ nước ngoài.

Nhóm giải pháp đáp ứng tiêu chí MSCI

Đề án nhấn mạnh việc rà soát lại các quy định pháp luật liên quan đến sở hữu nước ngoài. Chính phủ đặt mục tiêu tăng tỷ lệ sở hữu ngoại tối đa, đồng thời loại bỏ khỏi danh mục những ngành nghề không cần thiết duy trì hạn chế. Đây là bước đi nhằm tạo sự minh bạch và tiếp cận bình đẳng cho dòng vốn quốc tế.

Về hạ tầng, một cơ chế thanh toán bù trừ tiên tiến sẽ được xây dựng, cho phép thực hiện giao dịch mà không cần ký quỹ 100%. Cơ chế Đối tác bù trừ trung tâm (CCP) được coi là giải pháp cốt lõi để khắc phục rào cản “ứng trước tiền” – điểm trừ lớn trong đánh giá của MSCI.

Song song, các công cụ giao dịch theo chuẩn quốc tế sẽ được nghiên cứu triển khai. Cụ thể là cơ chế vay và cho vay chứng khoán, bán khống có kiểm soát, bán chứng khoán chờ về và giao dịch trong ngày. Những nghiệp vụ này vừa tăng tính thanh khoản vừa phản ánh mức độ hoàn thiện của thị trường.

Trên thị trường ngoại hối, Chính phủ sẽ cho phép triển khai thêm các công cụ phòng ngừa rủi ro nhằm tạo môi trường an toàn cho dòng vốn đầu tư gián tiếp. Đồng thời, chính sách tài khóa, tiền tệ và các công cụ vĩ mô khác sẽ được phối hợp để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô – điều kiện tiên quyết để MSCI xem xét nâng hạng.

Nhóm giải pháp duy trì xếp hạng

Ngoài việc đạt tiêu chí, Đề án cũng yêu cầu duy trì bền vững vị thế mới nổi sau khi được nâng hạng. Theo đó, năng lực phối hợp giám sát giữa các cơ quan quản lý về ngoại hối và thị trường chứng khoán sẽ được tăng cường, nhằm theo dõi sát luồng vốn gián tiếp từ nước ngoài.

Hạ tầng công nghệ cũng là một trọng tâm. Chính phủ chỉ đạo tiếp tục hiện đại hóa hệ thống giao dịch và thanh toán, nâng công suất để đáp ứng khối lượng giao dịch ngày càng lớn. Song song, nghiên cứu ứng dụng dần các công nghệ mới để nâng cao hiệu quả và an toàn.

Ở khía cạnh pháp lý, các cơ chế, chính sách và quy định quản lý giám sát sẽ được hoàn thiện, nhằm đảm bảo tính an toàn cho hệ thống tài chính và thị trường chứng khoán, cũng như nâng cao năng lực phòng ngừa rủi ro.

Nhóm giải pháp hỗ trợ dài hạn

Để củng cố năng lực cạnh tranh, Đề án đặt mục tiêu tăng tính thanh khoản cho thị trường thông qua triển khai thêm các loại lệnh và cơ chế giao dịch mới. Hệ thống nhà tạo lập thị trường sẽ được phát triển theo thông lệ quốc tế, đóng vai trò điều tiết và hỗ trợ thanh khoản.

Minh bạch thông tin là yếu tố then chốt. Chính phủ yêu cầu tăng cường kiểm tra chất lượng hoạt động của kiểm toán và kiểm toán viên, đồng thời triển khai lộ trình áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS).

Các doanh nghiệp niêm yết quy mô lớn sẽ được khuyến khích công bố báo cáo tài chính theo IFRS. Quản trị công ty cũng sẽ phải nâng chuẩn theo khuyến nghị của OECD.

Đề án đồng thời định hướng phát triển cơ cấu nhà đầu tư theo hướng bền vững, khuyến khích cá nhân đầu tư thông qua các quỹ và định chế chuyên nghiệp, qua đó tăng vai trò của nhà đầu tư tổ chức.

Về sản phẩm, thị trường sẽ được mở rộng với nhiều loại hình mới: trái phiếu hạ tầng, trái phiếu xanh, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai mới, chứng chỉ lưu ký, chứng chỉ quỹ…

Các công cụ tài chính xanh cũng nằm trong lộ trình nghiên cứu và triển khai. Bên cạnh đó, chỉ số hiện hành sẽ được cải tiến, đồng thời bổ sung các chỉ số mới để làm tài sản cơ sở cho thị trường phái sinh.