Tại chương trình “Việt Nam và các chỉ số: Tài chính Thịnh Vượng” ngày 11/8, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường VPBankS, nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở trong một con sóng tăng mạnh kể từ đáy tháng 4.

Đà tăng được hỗ trợ bởi dòng tiền lớn, tâm lý cải thiện và các yếu tố vĩ mô thuận lợi. Tuy nhiên, các chỉ báo kỹ thuật và diễn biến thanh khoản cho thấy thị trường đang tiến gần vùng rủi ro điều chỉnh, nhà đầu tư cần theo dõi để điều chỉnh chiến lược giao dịch.

Các tín hiệu kỹ thuật và mặt bằng định giá

Từ đáy tháng 4, VN-Index đã trải qua hai quãng tăng rõ: giai đoạn đầu từ 1.350 điểm, tăng 25,48%, và giai đoạn tiếp theo từ 1.310 điểm lên 1.600 điểm, tăng gần 23%. Tính chung, chỉ số đã tăng hơn 50% chỉ trong vài tháng. Mốc 1.600 điểm và vùng 1.650 điểm được đánh giá là kháng cự quan trọng, trong đó 1.650 điểm trùng với đường nối các đỉnh giai đoạn 2022 – 2023.

Về kỹ thuật, chỉ số RSI của VN-Index đã vượt 70, và trong một nhịp tăng trước đó từng chạm 78. Lịch sử cho thấy, khi tỷ lệ cổ phiếu trong rổ VN-Index có RSI trên 70 vượt ngưỡng 20 – 30% tổng số mã, thị trường thường xuất hiện biến động mạnh hoặc điều chỉnh. Hiện tỷ lệ này ở mức 18,4% và có khả năng tiếp tục tăng nếu thị trường duy trì đà đi lên.

Khoảng cách giữa VN-Index và đường MA50 cũng là chỉ báo cần quan sát. Dữ liệu từ 2017 đến nay cho thấy, khi khoảng cách này đạt từ 1,06 đến 1,14 lần, thị trường thường điều chỉnh để cân bằng lại giá. Hiện VN-Index đang cách MA50 khoảng 1,11 lần.

Thanh khoản tuần trước đạt trung bình 56.000 tỷ đồng mỗi phiên, kèm một phiên kỷ lục hơn 80.300 tỷ đồng (hơn 3 tỷ USD). Theo nhà phân tích, một nhịp điều chỉnh rõ rệt thường hình thành khi thanh khoản duy trì ở mức cao liên tục từ hai đến ba tuần, kèm các phiên phân phối – thời điểm chỉ số tăng mạnh nhưng quay đầu giảm với khối lượng giao dịch lớn.

Bên cạnh tín hiệu kỹ thuật, định giá thị trường cũng đã thay đổi. Sau mức tăng hơn 50% từ đáy, P/E và P/B của VN-Index đã tiệm cận mức trung bình 10 năm, chuyển từ vùng định giá thấp sang hợp lý.

Ở nhóm ngân hàng, P/B và P/E của nhiều mã lớn đã tăng đáng kể sau giai đoạn bứt phá. Một số ngân hàng vẫn có mức định giá hợp lý như ACB (P/B 1,4 lần, P/E 7,3 lần), BID và VCB được đánh giá hấp dẫn so với lịch sử nhưng tăng trưởng lợi nhuận là yếu tố cần theo dõi. TCB đã tăng mạnh và hiện ở mức định giá cao hơn mặt bằng chung, trong khi VPB, MBB, HDB dù đã tăng nhiều nhưng vẫn giữ mức hợp lý so với triển vọng.

Với nhóm chứng khoán, định giá hiện ở mức cao hơn nhiều so với thị trường chung, P/E khoảng 22 – 24 lần so với P/E VN-Index khoảng 15,6 lần. Một số mã vẫn có định giá cạnh tranh như SHS, VND, SSI, MBS, trong khi HCM và VCI ở mức P/E, P/B cao.

Ngành bất động sản ghi nhận lợi nhuận năm 2025 tăng mạnh so với cùng kỳ nhờ nền thấp. Một số cổ phiếu có P/E, P/B ở mức hợp lý như NLG, AGG; VHM và VRE đã tăng nóng; DIG, NVL, DXG có P/E cao, cần sự tăng trưởng lợi nhuận để thu hẹp định giá.

Ngành dầu khí có PVS (P/E khoảng 14 lần) và PVD (P/E khoảng 16 lần), ngang bằng với mặt bằng chung của VN-Index, đã tăng tốt trong 6 tháng đầu năm.

Ngành thép nổi bật với HPG, tăng trưởng hơn 20% trong 6 tháng đầu năm và giữ đà tăng trong cả năm; P/E 14 – 15 lần, PEG dưới 1, cho thấy định giá vẫn hợp lý.

Chiến lược giao dịch và quản trị rủi ro

Từ các tín hiệu và mặt bằng định giá, nhà phân tích đưa ra một số nguyên tắc quản trị rủi ro. Quy tắc 1% khuyến nghị không để một giao dịch lỗ quá 1% giá trị danh mục. Quy tắc 8% yêu cầu nếu cổ phiếu giảm 8% so với giá mua mà nguyên nhân không đến từ xu hướng chung của thị trường, nhà đầu tư nên bán. Trong xu hướng tăng, chốt lời từng phần giúp vừa tận dụng đà tăng, vừa thu về tiền mặt.

Vị chuyên gia cũng lưu ý tầm quan trọng của việc chọn nhóm ngành dẫn sóng, chiếm tỷ trọng lớn trong thanh khoản. Hiện ngân hàng, chứng khoán và bất động sản vẫn duy trì sức hút, nhưng dòng tiền đã chuyển sang hạ tầng, dầu khí, hóa chất, bán lẻ và xuất khẩu thủy sản, mở ra cơ hội ở các mã chưa tăng nhiều.

Với nhà đầu tư mới hoặc còn thận trọng, giải ngân từng phần là chiến lược phù hợp, bắt đầu với tỷ trọng nhỏ và tăng dần khi tự tin. Trong các con sóng lớn, việc giữ kỷ luật giao dịch và theo sát tín hiệu thị trường là yếu tố quan trọng. Nếu bỏ qua cảnh báo, nhà đầu tư có thể rơi vào tình huống mua ở vùng giá cao rồi buộc bán khi thị trường điều chỉnh, như đợt giảm 60 – 70 điểm cách đây hai tuần.

Ngoài các quy tắc giao dịch, cần theo dõi sự dịch chuyển của dòng tiền. Khi nhóm dẫn sóng tạm chững lại, cơ hội có thể xuất hiện ở các cổ phiếu nền giá thấp hoặc chưa tăng nhiều. Việc luân chuyển này giúp thị trường duy trì đà đi lên và phân bổ lợi nhuận rộng hơn.

Nếu tận dụng được các nhịp điều chỉnh kỹ thuật để gia tăng tỷ trọng hợp lý, nhà đầu tư vẫn có thể tham gia xu hướng chung mà không chịu rủi ro lớn, với điều kiện xác định rõ thời điểm giải ngân dựa trên tín hiệu kỹ thuật và diễn biến thanh khoản.