Dự án lớn nhất lịch sử đầu tư Việt Nam

Cuộc họp của Quốc hội diễn ra ngày 30/11/2024 đã đánh dấu một “cột mốc lịch sử” về đầu tư công, đầu tư cho phát triển tại Việt Nam.

Theo đó, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về Chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Đây là dự án đường sắt cao tốc đầu tiên và có quy mô lớn nhất trong lịch sử đầu tư tại Việt Nam.

Dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng khoảng 67,3 tỷ USD và sử dụng vốn ngân sách nhà nước.

Mức vốn này tương đương 15,7% GDP Việt Nam năm 2023; bằng  114% tổng mức vốn đầu tư nguồn ngân sách trung ương trong cả giai đoạn 2021 - 2025; bằng 59,7% tổng vốn đầu tư công bao gồm cả ngân sách trung ương và địa phương giai đoạn này.

Về tiến độ đầu tư dự kiến, dự án sẽ hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế vào giai đoạn 2025 - 2026, khởi công vào năm 2027, phấn đấu cơ bản hoàn thành toàn tuyến vào năm 2035.

Về quy mô, Đường sắt cao tốc Bắc Nam có chiều dài 1.541 km, đi qua 20 tỉnh, thành phố, gồm: Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, TP HCM.

Dự án kết nối trực tiếp hai đô thị loại đặc biệt với quy mô dân số khoảng 10 triệu người mỗi đô thị, 17 đô thị loại 1 có quy mô dân số từ 500 nghìn người trở lên, chưa kể các đô thị nhỏ hơn.

Trong phạm vi hẹp hơn, tại mỗi điểm ga của tuyến đường sắt đều được định hướng quy hoạch các khu đô thị đính kèm.

Khi nào nên đầu tư BĐS theo đường sắt cao tốc?

Với quy mô, tầm quan trọng lớn, thời gian vừa qua dự án Đường sắt cao tốc Bắc - Nam nhận được sự quan tâm lớn của người dân cả nước nói chung và giới đầu tư BĐS nói riêng.

Trao đổi với người viết, nhiều chuyên gia đều có chung nhận định rằng, Đường sắt cao tốc Bắc - Nam sẽ mở ra không gian, tạo nên dư địa phát triển mới cho các địa phương tuyến đường sắt đi qua. Từ đó, mở ra cơ hội cho các hoạt động đầu tư nói chung và BĐS nói riêng.

Tuy nhiên, đây là dự án tính bằng thập kỷ, nên cơ hội đầu tư lớn cũng kèm theo nhiều rủi ro nếu không lựa chọn được địa điểm, đặc biệt là thời điểm “xuống tiền” phù hợp…

Theo ông Nguyễn Chí Thanh, Phó Chủ tịch thường trực Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS), các dự án hạ tầng giao thông tất yếu sẽ làm tăng giá trị đất đai nơi nó đi qua. Đường sắt cao tốc Bắc - Nam cũng không phải ngoại lệ, nhất là tại các khu vực xây dựng nhà ga trong tương lai.

Tuy nhiên, hiện nay, dự án mới được phê duyệt chủ trương đầu tư, cần phải qua nhiều bước khác (như lập báo cáo khả thi, quyết định đầu tư, lựa chọn nhà thầu, thi công…). Thời gian hoàn thành theo kế hoạch là khoảng 10 - 12 năm, có thể lâu hơn, do đây là dự án lớn và lần đầu tiên Việt Nam triển khai.

“Quyết định đầu tư ăn theo Đường sắt cao tốc Bắc - Nam lúc này là quá sớm”, ông Thanh khẳng định.

Hiện nay, dự án chưa có quy hoạch chi tiết 1/500, chưa cắm mốc dự án. Điều này đồng nghĩa với việc chưa có ranh giới cụ thể của mặt bằng làm đường ray, làm nhà ga... Bên cạnh đó, vùng phụ cận các nhà ga dự kiến được quy hoạch các khu đô thị và hầu hết hiện tại cũng chưa có ranh giới cụ thể.

Chính vì vậy, Phó Chủ tịch VARS cảnh báo: “Nếu vội vàng mua BĐS theo tuyến đường sắt vào thời điểm này thì rất có thể đầu tư phải đất dính quy hoạch. Không chỉ là quy hoạch trong phạm vi tuyến đường sắt, mà còn cả đất được quy hoạch các khu đô thị, các dự án hạ tầng khác trong vùng phụ cận các nhà ga. Điều này là rất rủi ro. Nếu mua tù mù ở vị trí xa, không có sự kết nối với các ga thì lại không có nhiều giá trị.”

Ông Thanh cho rằng, việc nghiên cứu đầu tư theo tuyến đường sắt cao tốc trong vài năm tới có thể phù hợp với các nhà đầu tư chuyên nghiệp, các doanh nghiệp lớn. Những nhà đầu tư này có đủ tiềm lực, khả năng để phối hợp với các tỉnh quy hoạch, xúc tiến đầu tư các dự án logistic, thương mại, khu đô thị… xung quanh các nhà ga một cách bài bản và mang tính bền vững lâu dài. Còn với các nhà đầu tư nhỏ lẻ, thời gian đầu tư cần có độ trễ.

“Sớm cũng phải năm sau thì nhà đầu tư chuyên nghiệp, các doanh nghiệp mới tìm hiểu cơ hội đầu tư, phối hợp với các tỉnh xúc tiến đầu tư các khu đô thị, các dự án xung quanh vị trí xây dựng nhà ga.

Với các nhà đầu tư riêng lẻ thì thời điểm đầu tư phù hợp sẽ muộn hơn. Chỉ nên tính chuyện đầu tư sớm nhất là khi đã có ranh giới cụ thể của các ga đường sắt, cũng như các dự án như khu đô thị trong vùng phụ cận nhà ga,” ông Nguyễn Chí Thanh chia sẻ.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Hoài An, Giám đốc cấp cao CBRE Việt Nam cho rằng, BĐS sẽ hưởng lợi từ tuyến đường sắt tốc độ cao, nhưng không phải thời điểm này.

“Các dự án giao thông như tuyến đường sắt tốc độ cao sẽ giúp giảm thời gian đi lại, mang đến hiệu quả kinh tế và thị trường BĐS ít nhiều cũng được hưởng lợi. Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn, tuyến đường sắt này sẽ rất dài hơi và sẽ rất lâu nữa mới có thể tác động tới thị trường BĐS,” bà An nhận định.