Hình ảnh đường rộng 8-10 m hai bên kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên sắp đến hẹn thông xe
Dự án Xây dựng hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - rạch Nước Lên tại TP HCM có chiều dài 32,7 km. Đây là một trong các dự án cải tạo kênh, rạch quan trọng nhất của TP HCM hiện nay. Dự án được khởi công vào tháng 2/2023, với các hạng mục xây kè bê tông hai bên bờ, nạo vét lòng kênh, xây dựng đường rộng 8 - 12 m dọc hai bên, lắp đặt hệ thống thoát nước, chiếu sáng, cây xanh, cùng với 19 cống thoát nước, 12 bến thuyền và 3 cây cầu kết nối. Tính đến nay, dự án này đã thi công được gần ba năm.
Hồi tháng 11/2024, dự án này đã được điều chỉnh từ tổng mức vốn đầu từ 8.200 tỷ đồng lên 9.030 tỷ đồng và thời gian thực hiện dự án từ năm 2021 - 2025 thành năm 2021 - 2026. Về điều chỉnh quy mô đầu tư dự án, sẽ bổ sung công tác di dời, tái lập hệ thống hạ tầng kỹ thuật; điều chỉnh quy mô sử dụng đất của dự án; bổ sung tuyến đường tại khu vực các dự án cống kiểm soát triều Vàm Thuật, Nước Lên; bổ sung xây dựng 4 đoạn đường giao thông với tổng chiều dài 640 m; bề rộng xe chạy 12 m...
Bên cạnh đó, chi phí xây dựng cũng tăng thêm 917 tỷ đồng do cần bổ sung các công trình hạ tầng thiết yếu như: Đường giao thông tại khu vực dự án cống kiểm soát triều Vàm Thuật, Nước Lên; xây dựng bổ sung 75 vị trí trên địa bàn 7 quận, huyện phục vụ phòng cháy chữa cháy; lắp mới 39 cửa van ngăn triều cho các cống hiện trạng, cùng các cây cầu tạm phục vụ giao thông của người dân tại các điểm rạch Đá Hàn, cống Hồng Ký… Ngược lại, một số chi phí khác và dự phòng đã được điều chỉnh giảm hơn 292 tỷ đồng.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP HCM (Ban Quản lý Hạ tầng Đô thị) cho biết, dự án này kết nối tỉnh Long An (cũ) qua sông Chợ Đệm và tỉnh Bình Dương (cũ). Dự án gồm 40 gói thầu (tư vấn, phi tư vấn và xây lắp), được đấu thầu rộng rãi qua mạng. Đến nay, 6/20 gói thầu tư vấn đã hoàn thành, 14 gói đang triển khai; 10 gói thầu phi tư vấn bảo hiểm và 10 gói xây lắp đang thi công.
Khối lượng công trình đạt 56,55% theo hợp đồng, song thực tế thi công đã đạt khoảng 67 – 70% do nhiều hạng mục đang triển khai dở dang. Một số đoạn tuyến dài gần 15 km đã được thông xe kỹ thuật (5,3 km dịp 30/4/2025 và 9,7 km dịp 2/9/2025), đạt 23% tổng chiều dài 64 km.
Ban Quản lý dự án đặt mục tiêu cơ bản thông xe toàn tuyến vào cuối năm 2025 (trừ các vị trí vướng mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật điện cao thế) và hoàn thành toàn bộ dự án trong năm 2026, đúng kế hoạch phê duyệt. Song tiến độ một số gói thầu chậm. Nguyên nhân do vướng mắc giải phóng mặt bằng tại 14 trường hợp chưa bàn giao, một số tái lấn chiếm. Tuyến kênh đi qua 17 phường, xã với điều kiện địa hình, địa chất phức tạp, nhiều đoạn phải điều chỉnh thiết kế. Ảnh hưởng của thời tiết, đặc biệt trong mùa mưa với lưu lượng lớn.
Bên cạnh đó, việc khan hiếm vật liệu xây dựng, nhất là cát và đá cũng là nguyên nhân tác động đến tiến độ dự án. Bởi nhu cầu cát của dự án khoảng 1,4 triệu m3 và đá 755.000 m3, nhưng hiện mới đáp ứng 20 – 25%. Ngoài ra, một số nhà thầu còn hạn chế về tài chính, nhân lực, thiết bị, chưa có giải pháp chủ động trong điều kiện thi công khó khăn của đô thị.
Để khắc phục, Ban Quản lý đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp như tăng cường họp giao ban hàng tuần, hàng tháng với nhà thầu để cam kết tiến độ, yêu cầu cập nhật hằng ngày. Ra văn bản cảnh báo, xử phạt vi phạm hợp đồng; trường hợp chậm kéo dài sẽ cắt khối lượng giao cho đơn vị liên danh khác thực hiện. Chủ động phối hợp với các sở, ngành và địa phương tháo gỡ vướng mắc mặt bằng, thủ tục bãi đổ đất dư. Làm việc trực tiếp với các mỏ vật liệu tại TP HCM và Đồng Nai để hỗ trợ nhà thầu tiếp cận nguồn cung cát, đá.
Hiện phần lớn hạ tầng điện, viễn thông đã di dời xong, chỉ còn một số vị trí do Điện lực Gia Định quản lý đang hoàn tất thủ tục. Về bãi đổ đất dư (khoảng 4,7 triệu m3), thành phố vẫn đang xem xét chấp thuận hai vị trí chính: Tiểu khu 3 (phường An Lạc, quận Bình Tân) và Công viên Văn hóa Gò Vấp (phường An Nhơn).
Cách không xa khu vực thi công dự án này có hai tuyến đường lớn của TP HCM là đường Võ văn Kiệt và quốc lộ 1, đối với nút giao giữa hai tuyến đường này, đường Võ văn Kiệt sẽ được nối dài, kết nối với tỉnh Tây Ninh. Dự án có chiều dài khoảng 14,6 km, có tổng mức đầu tư sơ bộ gần 19.400 tỷ đồng, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng chiếm phần lớn. Dự án được chia thành 3 đoạn, bao gồm đoạn 1 (dài 2,7 km) đã bị ngưng hợp đồng BOT, đoạn 2 (dài 6,6 km) đến Vành đai 3, và đoạn 3 (dài 5,3 km) đến ranh giới tỉnh Tây Ninh. Đối với quốc lộ 1, đoạn đi qua khu vực này sẽ được nâng cấp trên tổng chiều dài gần 10 km, điểm đầu giao với đường Kinh Dương Vương, điểm cuối giáp Tây Ninh, mặt đường từ 6 làn xe sẽ được mở rộng lên 10 - 12 xe, đạt chiều ngang 60 m như quy hoạch, tổng mức đầu tư dự án hiện khái toán sơ bộ khoảng 16.270 tỷ đồng.